ZOBACZ GDZIE ZIMUJA BOCIANY

Termity

26/04/2021

Nieodłącznym elementem krajobrazu w Namibii, na północ od rzeki Swakop, są wysokie i stożkowate struktury, które na płaskim terenie wyglądają jak pozostałości zbudowanego na plaży zamku z piasku ulegającego powolnemu rozpadowi, w miarę jak słońce i wiatr osuszają jego ściany. Jednak te imponujące struktury to nie zamki z piasku, lecz gniazda termitów należących do gatunku Macrotermes mossambicus.

Społeczeństwo termitów składa się z kast: osobników rozrodczych, robotników i żołnierzy. Najwyżej w hierarchii znajduje się kasta osobników rozrodczych, czyli król i królowa, którzy są rodzicami wszystkich pozostałych osobników w kolonii. Królowa jest otoczona liczną świtą pielęgnujących ją robotników. Może ona osiągać długość 11cm i składać 36 tys. jaj dziennie. Robotnicy i żołnierze zazwyczaj są bezskrzydłe i nie mają oczu. Białawi robotnicy żywią wszystkich członków społeczeństwa i zajmują się gniazdem. Żołnierze, swoimi wielkimi żuwaczkami, bronią kolonii przed napastnikami. Zależnie od potrzeb kolonii larwy termitów mogą przekształcić się w osobnika każdej kasty.

Gdyby porównać wielkość kopców – ich ściany mogą wznosić się nawet na wysokość 6m – do  rozmiarów ich twórców, to termitiery przedstawiają się jako kolosalne struktury. W jednej dużej termitierze może żyć populacja licząca miliony osobników. Na większość ich mieszkańców nigdy nie padają promienie słońca czy kropla deszczu, jak również nie poczują najmniejszego powiewu wiatru. Ściany zewnętrzne gniazda to twarda skorupa zbudowana z cząstek gleby lub drewna spojonych śliną lub odchodami. Wewnątrz termitiera składa się z sieci komór, w których utrzymuje się stały i wilgotny mikroklimat.

Według miejskiej legendy w Namibii wydłużone końcówki termitier są zawsze skierowane w stronę północną. Uważa się, że jest to związane z termoregulacją termitiery u podstawy. Jednak nie jest to potwierdzone naukowo. Co wcale nie oznacza, że jest to nieprawdą, jak zauważa amerykański naukowiec Mike Griffin, który ostrzega przed mambą czarną – jednego z najniebezpieczniejszych węży, ilość jadu przez niego wytwarzana wystarczy do zabicia 10 ludzi – często zamieszkującą górne części termitier, w których termity zbudowały kanały wentylacyjne.

Mieszkańcom Namibii termitiery kojarzą się z rosnącymi u ich podstawy, uważanymi za delikates, grzybami omajowa. Termity „uprawiają” grzyby na pleśniejących – tworzących misterne gąbczaste grzebienie – odchodach robotników, które zalegają u podstawy gniazda. Ciepła i wilgotna atmosfera, utrzymująca stałą temperaturę 30˚C, panująca wewnątrz gniazda stwarza idealne warunki do kiełkowania grzybów. Omajowa są uważane za konieczne źródło witamin potrzebne do funkcjonowania termitów.